Bodrum selleri ve Halikarnas Balıkçısı

 NTV’nin en kıdemli muhabirlerinden Melih Ak, Bodrum’un en önemli caddesinde bir esnafın dükkânında sahibi ile konuşuyor.  Bodrum’da bir gün önce büyük bir sel felaketi yaşanmış, araçlar, tekneler, suyla sürüklenmiş, çocuklar, okullarda rehin kalmış. Esnaf, dükkânlarından kaçıp canlarının derdine düşmüş. Betonlaşmanın getirdiği doğal olmayan büyük felaket yaşanmış. Melih Ak’ın uzattığı mikrofona dükkanın sahibi sakince şöyle diyor. “Her sene yaşıyoruz bu su baskınını. Büyüklerimiz bir şey yapıncaya kadar da yaşamaya devam edeceğiz, artık bir daha ki suyun gelişini bekleyeceğiz. Melih Ak, soruyor  “ Peki, dükkanınız sigortalı mıydı?  

Kısa bir sessizlikten sonra “Hayır, burası Dere caddesi sigorta yapılmıyor.” Sonra yeniden 5-6 otomobilin su içinde sürüklenme görüntüleri. 2018 yılı Bodrum’unu haber bültenlerinde böyle görüyoruz..

Bodrum’a balıkçı ne yapmıştı?

Cevat Şakir 

Biz şimdi NTV’nin haber bültenini bırakalım 1925 yılına gidelim.. Osmanlı’nın son köklü ailelerinden Kabaağaçlızade Şakir ailesinden Mehmet Şakir Paşa ile Sâre İsmet Hanım’ın yurt dışında iyi eğitim almış oğlu Cevat Şakir o yıllara göre çok büyük bir suç işler! Dört asker kaçağı, trenden atlayarak ailelerini görmeye gittikleri için idam edilirler.. O yıllarda Cevat Şakir, Zekeriya Sertel’in Resimli Ay dergisine 3 liraya yazılar gönderirdi. Hüseyin Kenan takma adıyla 13 Nisan 1925 tarihli “Hapishanede İdama Mahkûm Olanlar Bile Bile Asılmaya Nasıl Giderler” başlıklı öyküsünden ötürü İstiklal Mahkemesi’nde yargılanır. O yazıdan 4-5 gün önce Şeyh Said isyanı patlar. Zekeriya Sertel’i uyarır “ İsyan başladı.Benim verdiğim yazılar arasında isyan eden askerler öyküsü var. Şimdi kuşkulanırlar o yazıyı basma.”der. Sertel, "O yazıda Ankara’nın kuşkulanacağı bir şey yok olsa basmazdım “cevabını verir." Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmaktan suçlu bulunur. Mahkeme başkanı Ali Çetinkaya tarafından idama mahkûm edilmek istenirse de, Kılıç Ali Bey’in önerisiyle kalebentlikle Bodrum’a sürülür. Ankara’dan 6 aylık zorlu bir yolculuk sonrasında üç yıllık sürgünlüğünü çekmek üzere Bodrum’a varır. Sahilde bir ev tutarak sürgün hayatına başlar. Oysa bu sürgün için ‘en özgür olduğum yıllardı’ der hiç boş zaman geçirmez. Cevat Şakir, çorak sadece kızıl bir toprak ve fazla ağaç olmayan deniz ve iklimi güzel küçük kasabanın güzelliğine sınırsız güzellik katabilmek için kolları sıvar.

Yurt dışından Ziraat kitapları getirir

Azıcık olan parasından fedakârlık ederek çok pahalı Akdeniz ve Güney iklimini anlatan İtalyanca, İngilizce ve Fransızca ziraat kitapları getirir. Yemek yemeden, az uyuyarak, günün büyük bölümünü kitapları okuyarak, not alarak tamamlar. Kısa zamanda konun hakimi olur. Kasabanın güzel iklimini daha da güzelleştirmek, gelecek nesillere daha güzel bir Bodrum bırakmak için kendini parçalar. Paris, Londra, Sicilya’dan tohumlar sipariş eder. Posta ve gemiyle onları getirttirir. Tohumların gelişi 3-4 ayı buluyordu. Bazen onları ekecek mevsimi kaçırıyordu. Gelen tohumları elekten geçirilmiş, funda dolu kasalara toplu iğne ile bire birer dikerdi. Eline sıvanan çamuru, gübreden kanayan parmaklarını, göremez olurdu. Tohumlarının büyümesin fidan olmasın seyretmekten çok zevk alırdı. Daha da ileri gidip bazı fidanları kendi yöntemiyle aşılar, yeni çiçekler yaratırdı. Büyükada’dan bildiği mimozalardan daha güzel çiçekleri olan fidanlar yapardı. Akasya dikerdi toprağa, dünyanın en güzel gölge ağacı olan ‘Bella Sombra’ tohumlarını Brezilya’dan getirtir. Yemiş ağacı olarak bilinen Goyav’ları, Abberiya’ları, Anona’ları sokaklara ekerdi. Bir gün Bodrum’a götürmek için Büyükada’da ‘Sakallı Palmiye’ diye bilinen ‘Pritsardiye Filifera’ palmiye ağacına çıkar. Tohumları cebine doldururken aşağıdan ‘orada ne yapıyorsun aşağıya in’  sesi ile palmiyeden iner. Karakola götürülür. Polisler, çıktığı ağacın bulunduğu bahçedeki evde Troçki’nin oturduğunu söylerler amacını sorararlar. 

300 sayfalık Narenciye nasıl yetiştirilir kitabı

Cevat Şakir Kabaağçlı

Bodrum ve köylerinde o yıllarda 700-800 mandalina ağacı vardı. Limon, portakal ağaçları ise azdı. Bunu kafaya takıp narenciye yetiştirilmesini anlatan 300 sayfalık kitap yazar.18 tür narenciye getirtir. Hiç biri o zaman o topraklarda yok. Antalya’dan Finike’den Adana’dan talep gelir fidan gönderir. Brezilya portakal çeşidi eker. Esas amacı C vitamini yüksek Greyfurt dikmekti. Bodrum’un her tarafına “Bugainvella,  Passifloralar” ile duvarlardan sarmaşıkları sarkar hale getirdi. Karmen’i çevirirken tütün imalathanesine saçlarında ‘Kassiya’ demeti ile girdiğini okur. Neden buradaki kadınlar bu çiçeği saçlarına takmasın der ve hemen ’Kassiya’ tohumları getirtir Bodrum’un sokaklarına fidanlarını eker. Bir gün gelin alayında kızları ‘Kassiya’  demetleri ile görür ve çok sevinir. Balıkçı, Bodrum’da bulunduğu süre içinde hiç boş durmaz çarkıfelek yapraklı Kuzey Amerika ‘Çili’li, Kokitos’lar’, kurşuni taraklı ‘Brahen’leri çalı diplerine ekerdi. “Yarım saat önce eksem, yarım saat daha önce büyüdüklerini görürüm der”.  Mutlu olurdu.  

Bodrum’a veda

Çocukları ortaöğrenim çağına gelince, o yıllarda kasabada ortaokul bulunmaması sebebiyle ailesi ile İzmir’e taşınır. Yaşamını yazarlık ve turist rehberliği yaparak sürdürür, rehberlik kurslarında dersler verir. 13 Ekim 1973’te İzmir’de kemik kanserinden vefat eder. Vasiyeti üzerine Bodrum’a gömülür. Kabri Bodrum Gümbet’te Türbe Tepesi’nde manevi oğlu Şadan Gökovalı ile seçtiği yerdedir ve burada bir de adına Halikarnas Balıkçısı Müzesi kurulmuştur. 1925’de Bodrum’a 3 yıllığına sürgüne giden Cevat Şakir 25 yıl Bodrum’da gönüllü kalır ve Bodrum’u dünyaca ünlü bir yer olmasına katkı yapar. 

Bodrum’dan ayrıldığı günü şöyle anlatır

 “ İngiliz kumandanı bir kamyonu emrime verdi. Yola gitmek isteyen herkesi kamyona aldım. Kamyon diktiğim ağaçların arasından geçti yokuş başına vardı. 25-27 yıl önce jandarma muhafazasında, oradan ilk sefer Bodrum ve Arşipel’i görmüştüm. Yine baktım! Çocuklar deniz kenarında büyüdükleri evin damını seçince ağladılar. Dönemeci döndük, artık ne Bodrum ne de Arşipel görünmüyordu. İşte o kadar”..

Bodrum hayatını bu son sözleri ile özetleyen Cevat Şakir’in ardından sonra bu güzel kasabayı beton şehrine dönüştüren görmemişlerde bu tavırlarıyla “İşte bu kadar” diyerek bu doğa facialarına neden oluyor.

“İşte o kadar”

.